Ruten

Po odkryciu czterech nowych metali w rodzimej platynie problemem było czy są to wszystkie nieznane jeszcze pierwiastki jakie występują razem z platyną w stanie naturalnym, czy też nie. Jak wiemy takie pierwiastki jak pallad, rod, osm i iryd odkryto w naturalnych stopach platyny pochodzącej z obszaru Ameryki Południowej. Natomiast w piaskach aluwialnych na Uralu odkryto również złoża platyny, którą wykorzystywano do wyrobu ozdobnych przedmiotów użytkowych czy medali, a od roku 1828 również do bicia monet. Pozostałości z mennicy były dostępne na terenie Imperium Rosyjskiego, a to pociągnęło za sobą rozwój badań platyny na tym terenie obejmującym w tamtych czasach również Polskę. W roku 1807 pojawiło się doniesienie polskiego uczonego Jędrzeja Śniadeckiego o odkryciu nowego metalu, nazwanego przez niego łacińskim określeniem  „vestium”. Odkrycie opublikował w pracy zatytułowanej „Rozprawa o nowym metalu w surowej platynie odkrytym przez Jędrzeja Śniadeckiego Czytana na posiedzeniu Imperatorskiego Uniwersytetu Wileńskiego w dniu 28 czerwca 1808” opublikowanej w Wilnie. W tym samym roku Śniadecki poinformował o swoim odkryciu Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie. Jednak w 1810 roku Akademia Francuska wydała oświadczenie, że eksperymenty opisane przez Śniadeckiego nie dają opisanych przez niego rezultatów, a on sam od tej pory nigdy już nie wrócił do badania platyny.

W 1828 roku badając pozostałość po rozpuszczeniu platyny pochodzącej z Uralu, profesor Uniwersytetu w Tartu, Gottfried Wilhelm Osann znalazł w nim trzy nowe pierwiastki, które nazwał pluranium (nazwa wywodzi się z połączenia platyny i Uralu), rutheniumm od łacińskiej nazwy Rusi (Ruthenia) i trzeci metal polinium, od greckiego słowa polia oznaczającego szpakowaty kolor włosów i nawiązującą do barwy odkrytego metalu. Ilości uzyskanych próbek metali były bardzo niewielkie, co uniemożliwiało dokładniejszą ich analizę. Osann poinformował o swoim odkryciu Berzeliusa, który wykonując podobne doświadczenia nie potwierdził obecności tych metali w nierozpuszczalnym w wodzie królewskiej osadzie pozostającym po surowej platynie. Analizy Berzeliusa nie potwierdziły wyników Osanna i w rezultacie kontrowersje na tym tle doprowadziły do zatargów pomiędzy uczonymi. Berzelius był uważany za największego chemika tamtych czasów i jego zdanie było rozstrzygające. Osann w końcu wycofał swoje doniesienia o odkryciu nowych pierwiastków.

W 1840 roku badania platyny pochodzącej z Uralu rozpoczął Karl Claus profesor Uniwersytetu w Kazaniu. Uzyskał on znaczne wsparcie od ministra finansów Rosji E. F. Krankina, który dostarczył mu 2 funty surowej platyny. Dysponując tak dużą próbką Claus był w stanie wyizolować z niej iryd, rod, osm i pallad, jak również stwierdzić obecność jeszcze innego nieznanego pierwiastka. Badając surową platynę Claus najpierw powtórzył eksperyment Osanna, a następnie kontynuował badania opierając się na własnych pomysłach. W 1844 roku opublikował 188 stronicowy raport podsumowujący prace nad surową platyną pochodzącą z Uralu. W raporcie zawarł dane analityczne dotyczące nierozpuszczalnej w wodzie królewskiej pozostałości po surowej platynie, opis nowych metod rozdzielania metali występujących w osadzie, jak również metody analizy śladowych ilości substancji znajdujących się w badanych próbkach. Ponadto raport zawierał dane dotyczące odkrycia nowego metalu – rutenu –, dane analityczne dotyczące właściwości tego pierwiastka, opis prostych metod oddzielania platyny od pozostałych metali jak również właściwości związków wcześniej poznanych metali z grupy platynowców.

Claus otrzymał 6 gramów rutenu w postaci soli potasowej. Doniesienie o swoim odkryciu wysłał do Berzeliusa, który mimo szczegółowego udokumentowania odkrycia pozostał sceptyczny. Jednak w roku 1845 uznał on odkrycie rutenu przez Clausa. W Rosji powołano specjalną komisję złożoną z akademików rosyjskich, którzy sprawdzili odkrycie Clausa, i któremu przyznano bardzo prestiżową nagrodę Demidowa w wysokości 1000 rubli.