Kobalt

Historia odkrycia kobaltu jest nierozerwalnie związana z historią nazwy tego metalu. Kobalt wywodzi swoją nazwę od minerału, który średniowieczni górnicy saksońscy nazwali „koboldem”, złym duchem, krasnalem czy też gnomem złośliwie chroniącym przed górnikami poszukiwane rudy. Ponadto złośliwość kobolda przenosiła się i na proces wytapiania rudy, podczas którego często wydzielały się trujące pary zawierające tlenki arsenu. Wynika to z faktu, że rudy kobaltu zawsze zawierają domieszkę arsenu. Błękitna emalia kobaltowa była znana już w starożytnym Egipcie, używana przy wyrabianiu biżuterii, barwienia szkła i zdobienia naczyń.

Odkrywcą kobaltu jest szwedzki chemik Georg Brandt, który w roku 1735 w swojej dysertacji na temat półmetali opisał nowy, odkryty przez siebie pierwiastek. Przez półmetale rozumiał on substancje, których właściwości przypominają znane metale ale nie są ciągliwe. Brandt opisał sześć półmetali: rtęć, bizmut, cynk, antymon, arsen i kobalt. Ponieważ bizmut i kobalt występują często obok siebie w rudach, więc Brandt podał sposoby na ich rozróżnienie obejmujące między innymi fakt, że bizmut nie barwi na niebiesko szkła, kobalt ma bardziej metaliczny charakter w odróżnieniu od bizmutu, który łatwiej się topi a stopiony ulega kalcynacji tworząc żółty proszek. Dodatkowo bizmut tworzy amalgamat z rtęcią w odróżnieniu od kobaltu. Zachowanie tych metali w kontakcie z kwasem azotowym(V) i wodą królewską jest różne. Bizmut rozpuszczony w kwasie azotowym(V) tworzy biały osad po dodaniu wody do roztworu. Natomiast w przypadku roztworów kobaltu wymagane jest dodanie roztworu zasady do wytrącenia ciemnego lub czarnego osadu.

W 1744 roku Brandt opisał minerał kobaltu zawierający w swoim składzie kobalt, żelazo i siarkę i dowiódł, że w tym minerale kobalt występuje w postaci siarczku. Do końca XVIII wieku kobalt został przebadany i scharakteryzowany nie tylko przez Brandta lecz również takich chemików jak Szwed Torben Olaf Bergman, Duńczyka Luisa Jacques Thenarda, Josepha-Luisa Prousta francuskiego chemika oraz szwedzkiego barona Jönsa Jacoba Berzeliusa. Należy wspomnieć, że wielu chemików w tamtym okresie nie wierzyło w odkrycie kobaltu. W roku 1778 węgierski chemik P. Padaxe twierdził, że kobalt nie jest pierwiastkiem lecz związkiem żelaza i arsenu, chociaż uznawał niedawno odkryty nikiel za pierwiastek. Kobalt jak również nikiel bardzo często występują w meteorytach. W roku 1819 niemiecki chemik Friedrich Stromeyer donosił o odkryciu kobaltu w meteorytach, a nieco później Anglik Smithson Tennat w tym samym meteorycie znalazł nikiel.