Nobel

Odkrycie pierwiastka o liczbie atomowej 102 było długim i skomplikowanym procesem, a doniesienia o jego syntezie docierały ze Szwecji, Stanów Zjednoczonych i Rosji. Jako pierwsi ogłosili sukces w syntezie nowego pierwiastka fizycy pracujący w Instytucie Nobla w Szwecji w roku 1957. Szwedzcy badacze twierdzili, że poddali bombardowaniu próbkę kiuru jądrami izotopu węgla-13 przez 25 godzin z przerwami półgodzinnymi. Po rozdzieleniu substancji za pomocą chromatografii jonowymiennej stwierdzili, że w napromienionej próbce znajdował się izotop pierwiastka o czasie połowicznego rozpadu szacowanym na 10 minut. Badacze wskazali, że mogą to być izotopy pierwiastka 102 o masach atomowych 251 lub 253, ale nie wykluczyli, że może to być jakiś izotop mendelewu. Natomiast nazwę nobel dla, jak na razie hipotetycznego pierwiastka, zaproponowali w tym samym doniesieniu i została ona przyjęta przez Unię Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC). Decyzję IUPAC znacznie później grupa radzieckich uczonych z Instytutu w Dubnej określiła jako pochopną. W następnym roku doświadczenie Szwedów powtórzono w laboratorium w Berkeley, i nie potwierdzono doniesień szwedzkich badaczy. Kolejna próba znowu podjęta przez szwedzkich fizyków w roku 1959 pokazała, że w eksperymencie sprzed dwóch lat nie powstawał izotop pierwiastka o liczbie atomowej 102 lecz najprawdopodobniej któryś z izotopów toru-225, który ulegał przekształceniu do polonu-213. Ponadto gdy już zbadano właściwości noblu okazało się, że próbka jaką poddano badaniu w roku 1957 nie mogła zawierać soli tego pierwiastka na +3 stopniu utlenienia.

W Berkeley grupa składająca się z Alberta Ghiorso, Glena T. Seaborga, Johna R. Waltona i Torbjørna Sikkelanda wykorzystując nowy akcelerator również próbowała otrzymać pierwiastek 102 bombardując kiur-244 jądrami węgla C-13 i C-12 ale nie zdołali jednoznacznie określić wyniku eksperymentu.

Ostatecznie nobel udało się zsyntezowac w laboratorium w Dubnej grupie kierowanej przez fizyka Gieorgija Nikołajewicza Flerowa. Badania nad syntezą tego pierwiastka trwały od 1963 do 1966 roku, w trakcie których wykorzystano procedurę polegającą na bombardowaniu izotopów plutonu-239 i 241 jądrami tlenu. Wyniki eksperymentów nie były jednoznaczne, ale wreszcie w roku 1969 badaczom z Dubnej udało się określić właściwości chemiczne pierwiastka-102 i zaproponowali oni nazwę „joliotum”. Propozycja Rosjan spotkała się z niechętnym przyjęciem ze strony badaczy amerykańskich, również pracujących nad syntezą tego pierwiastka. Dywagacje nad nazwą pierwiastka 102 zostały zakończone dopiero w roku 1994.